تکنیک های رشد وپرورش خلاقیت در کودکان
چه کتابی برای فرزندانمان بخریم ؟
رشد و پرورش خلاقیت در کودکان یکی از ضروری ترین کارهایی است که باید مورد توجه والدین و مسوولان قرار گیرد. کودکان آینده سازان فردای جامعه هستند و والدین موظفند با برنامه ریزی مناسب خلاقیت و پرورش هوش را در کودکان تقویت کنند، زیرا علاوه بر تأثیر مستقیم در زندگی آنان، در آینده فردای جامعه نیز نقش مهمی خواهد داشت.
آنچه همگان بر آن اذعان دارند این است که ریشه شکلگیری خلاقیت، در تربیت صحیح فرزند است و اصلی ترین و مهمتمرین وظیفه هر پدر و مادری تربیت درست فرزندان به عنوان ارزشمندترین کار است و اگر این مهم در کنار تربیت درست مذهبی باشد موجب سعادت دنیا و آخرت کودکان و آینده سازان کشور می شود.
کارشناسان لوازمی چون کتاب، موسیقی، داستان گویی والدین، فضا سازی مناسب برای ایجاد تخیل در کودکان، قبول عادات عجیب در کودکان، قبول دوستان تخیلی فرزندان و تعیین محدودیت های نسبی را از جمله عوامل مؤثر در پرورش خلاقیت کودکان می دانند. ایجاد خلاقیت در کودکان به آنان کمک می کند که مشکلات خود را آسان تر حل کنند وهمچنین با ذهن بازتری از چالش های پیش رو در زندگی با موفقیت عبور کنند. خوشبختانه با افزایش روزافزون تحصیلات مادران و پدران و طی مدارج دانشگاهی امروزه فرزندان بس بهتر از گذشته مورد محبت و تربیت صحیح قرار دارند و این مهم رشد تربیتی بیشتر کودکان را حاصل کرده است.
نکته قابل توجهی که والدین باید به آن اهمیت دهند، دور کردن کودکانشان از وسایل الکترونیک است، زیرا ذهن کودک را از خیال پردازی دور می کند وهمچنین مانع از فعالیت قوه تخیل آنان می گردد. دکتر منیره بیگربیگی ادامه داد: گرچه استفاده از وسایل الکترونیک مانند تماشای تلویزیون و بازی با موبایل می تواند کودکان را بدون تحرک سرگرم کند، اما می تواند موجب کاهش خلاقیت ذهنی و ایجاد تأثیرات منفی در آنان شود و به نوعی کودکان را از هر گونه تصویرسازی و خیال پردازی دور کند.
یکی از ضروری ترین کارها برای رشد فکر، هوش و خلاقیت کودک، کتاب است و والدین در خرید کتاب برای کودک خود بهتر است کتابهایی را که دارای ابعاد بزرگ و تصاویر رنگی بسیار جذاب است را انتخاب کنند، زیرا کودکان تا شش سالگی به نوشته های کتاب اهمیتی نمی دهند وهمه حواس خود را به تصاویر کتاب متمرکز می کنند.
در مراحل رشد، بسیار طبیعی است که کودکان دوستان تخیلی و خیالی داشته باشد و این گونه کودکان رفتار اجتماعی بهتر وهراس اجتماعی کمتری دارند و همراهی پدر و مادر با کودک خود در این راستا بسیار ضروری است. وی به تمامی والدین هشدار داد کودکان زیر دو سال نباید پای تلویزیون بنشینند و کودکان بالای دوسال نیز حداکثر 30 دقیقه اجازه تماشای تلویزیون را دارند، زیرا بیشتر از این زمان قوه تخیل و حس خلاقیت های کودکان را کمرنگ می کند.
خنداندن کودکان در هر روز حداقل به مدت ده دقیقه برای پرورش خلاقیت آنان نیز بسیار مفید بوده و همچنین گذاشتن زمان مشخص برای بازی و شاد کردن کودک، والدین را در این مهم یاری می دهد. وی تربیت صحیح کودکان را مهمترین وظیفه والدین دانست و گفت: کتاب خواندن، عزت نفس، توجه و اهمیت دادن به کودکان، مقایسه نکردن کودک با دیگران، ایجاد لحظات خاطره انگیز، پرهیز از امر و نهی و ایجاد فضای امن برای آزاد گذاشتن کودکان برای بازی و .. از جملات نکات مهم در پرورش خلاقیت در کودکان است.
توجه و گوش فرادادن به حرف های کودکان از سوی والدین بسیار مهم است و نکته قابل توجه آن است که والدین نباید تصور کنند که کودکان بین توجه کردن و نقش بازی کردن والدین تفاوت قائل نمی شوند، بلکه آنان از این موضوع به خوبی آگاه هستند. مقایسه کردن نه فقط برای کودکان که برای بزرگسالان نیز قابل تحمل نیست و موجب ناراحتی می شود، چون افراد منحصر به فرد هستند و استعداد و داشته هایشان نباید با یکدیگر مقایسه شود.
به وجود آوردن لحظات خاطره انگیز برای کودکان از سوی والدین و داشتن روابط احساسی و عاطفی با آنان و نوازش کودک توسط والدین و به خصوص مادر فقط به دوران کودکی محدود نمیشود و نیاز به محبت در تمامی سنین وجود دارد.
والدین از امر و نهی کردن به کودکان بپرهیزند، زیرا امر و نهی موجب از بین بردن خلاقیت در کودکان می شود و به جای آن والدین در پی اندیشیدن تمهیداتی در ایجاد فضای امن باشند و نگران فعالیت های کودک نباشند تا کودک بتواند به راحتی بازی های بچگانه خود را انجام دهد.
* چشم در چشم فرزندانتان بیاندازید تا باهوش تر شوند
دکتر بیگربیگی افزود: نگاه کردن به چشمان کودک نقش مهمی در رشد هوش کودک دارد و در صورتی که والدین تا شش هفتگی کودک تا فاصله 5/17سانتی متری به طور مستقیم به چشمان کودک نگاه کنند، ارتباط مغزی کودک بهتر شکل می گیرد و تبدیل به الگوهای تشخیصی می شود و کودک با این نگاه ها می تواند چیزهایی که در اطراف او وجود دارد را تشخیص دهد.
بخشی از هوش وراثتی است و پایه هوش در افراد ثابت است، ولی هوش افراد کاملا تثبیت شده نیست، زیرا هوش دارای چند بعد است و نگاه کردن در چشمان کودک بیش از هر چیز هوش منطقی را تحت تاثیر قرار می دهد، مثلا هنگام تماشای تلویزیون مانند نگاه چشم در چشم رابطه دوطرفه ایجاد نمی شود و به همین دلیل تلویزیون تماشا کردن از این لحاظ کمک چندانی به کودک نمی کند.
گرچه هنوز هستند بسیاری مادران که از تربیت نوین بی بهره هستند، ولی ضرورت آگاهی والدین از تحولات نوین تربیتی امری اجتناب ناپذیر است. یکی از مهمترین و موثرترین دوران زندگی آدمی بی شک دوران کودکی است، دورانی که در آن شخصیت فرد پایه ریزی شده و شکل می گیرد، این روش ها راهکارهایی را برای والدین فراهم می آورد تا بتوانند رشد شناختی کودکان خود را ارتقاء داده و تحقق این امر بی شک نیازمند صبر و حوصله است.
عدهای با به کار نگرفتن ذهن خود آن را به طرز وحشتناکی بیحس و کرخت میکنند، چنین رفتاری باعث میشود درخت افکار شما هیچگاه به بار ننشیند.
پرورش ذهن: 12 روش برای ایجاد خلاقیت
عدهای بـــا به کار نگرفتن ذهن خود آن را به طرز وحشتناکی بیحس و کرخت میکنند، چنین رفتاری باعث میشود درخت افکار شما هیچگاه به بار ننشیند. اگر نمیخواهید ذهنی درمانده داشته باشید و برعکس، در موقعیتهای گوناگون ایدههای خلاقانه و کارگشا به ذهنتان برسد، مطالعه این نوشتار را به شما توصیه میکنیم.
1- زیاد مطالعه کنید ذهن شما همانند بدنتان برای اینکه رشد پیدا کرده و پرورش یابد نیازمند تمرین و تحرک است، و چه تمرینی بهتر از کتاب خواندن. سعی کنید با افکار و عقاید انسانهای موفق در طول تاریخ آشنا شوید. شرح حال و تاریخچه زندگی هر یک از آنها را مرور کنید و از آن درس بگیرید. با مطالعه این کتب میتوان حدس زد که چگونه این افراد بزرگ ذهن خود را برای رسیدن به بهترینها پرورش داده بودند. با آگاهی از نظرات دیگران پیرامون مسایل مختلف، سطحی نگری کنار میرود و کم کم یادمیگیرید که با دید عمقی به موضوعات مختلف بنگرید.
2- فرصتهایی را که در آن ذهن شما خلاق است از دست ندهید شاید بروز بسیاری از مسائل را به شانس واگذار میکنید. خب، در این صورت تصورتان نادرست است. شاید بعضی مواقع حس میکنید که مغزتان اصلا کار نمیکند و هیچ عکس العملی از خود نشان نمیدهد. اما مواقعی هم وجود دارد که ذهنتان به قدری فعال است که میخواهید اینشتین را به رقابت دعوت کنید. تنها مشکل موجود این است که این زمان طلایی مواقعی که شما به آن نیاز دارید، ظاهر نمیشود. زمانی که ذهن در حال فوران است تا آنجا که میتوانید به افکار خود پر و بال دهید. اجازه دهید افکارتان مثل فواره به بالاترین نقطه صعود کنند. هنگامی که برای پرواز کردن به ذهن خود فضا میدهید، او شما را به دوردستها خواهد برد و نتایج شگفت انگیزی را بدست خواهد داد.
3- یک دفترچه یادداشت به همراه داشته باشید هنگامیکه افکار بینظیر به ذهن شما خطور میکنند از ذخیره کردن آنها اطمینان خاطر حاصل کنید. در این امر به یادداشتهای ذهنی اکتفا نکنید زیرا ممکن است به دست فراموشی سپرده شوند. سعی کنید همیشه یک دفترچه یادداشت و یا یک ضبط صوت به همراه داشته باشید به ویژه در کنار تخت خواب خود برای مواقعی که افکار طلایی در نیمه های شب به ذهن شما خطور میکنند. هنگامی که افکارتان در جایی ثبت شوند، شما به راحتی میتوانید به آنها دسترسی پیدا کنید و آنها را به سرعت به کار ببندید. افکار بزرگ نیز مانند میوهها فقط تا زمانی که تازه و شاداب باشند قابل استفاده هستند.
4- از افکار دیگران بهره بجویید بهره جستن از افکار و عقاید دیگران نیز به نوبه خود روش مناسبی برای گسترش ایدههای شخصی شماست. افراد مختلف دارای نقطه نظرات و چشم اندازهای متفاوتی هستند. تواناییهای آنها مختلف است و سوابق و پیشینههای متفاوتی دارند. کارکرد ذهن افراد منحصر به فرد است. با مطرح شدن یک بحث در میان جمع، آنقدر پیشنهادهای مختلف شنیده میشود که نیمی از آنها هرگز به ذهن شما نمیرسیدند. به این طریق شما میتوانید با کوله باری سرشار از افکار متفاوت در جاده تصمیم گیری گام بردارید. به نظرات هیچ کس بیتوجهی نکنید. شاید در نگاه اول حتی احمقانه به نظر برسند اما شاید مانند صدفهایی باشند که در خود گوهرهای گرانقیمتی را جای دادهاند. درست نیست که در مورد نظر دیگران به قضاوت بنشینیم سعی کنید به جای قضاوتهای بیهوده آنها را سبک سنگین کرده و در امور روزمره خود به کار بندید.
5- تغییراتی در محیط اطراف خود ایجاد کنید گاهی اوقات تنها چیزی که باعث میشود ذهن خسته شما را دوباره به کار اندازد تغییر وضع ظاهری محیط اطرافتان است. اگر چشم انداز پیرامون شما تغییر کند، ذهن شما نیز به صورت ناخود آگاه به سمت یک دیدگاه جدید تغییر جهت میدهد. اگر تمام مدت در پشت میز خود بنشینید ذهن خود را در آن شرایط محدود میکنید و هیچ فضایی برای برانگیختگی او باقی نمیگذارید. بنابر این میتوانید پیاده روی کنید، به باشگاه ورزشی بروید، کنار آب رود بنشینید و در کل به یک مکان جدید قدم بگذارید تا ذهن شما نیز بتواند آزادانه به تمرین و تقلا بپردازد.
6- بر شکاف میان دو نسل خط بطلان بکشید ذهن کودکان تروتازه و شاداب است. آنها جسور هستند و احساساتشان از طریق فشارهای اجتماعی سرکوب نشده است. به جهان با شگفتی مینگرند و مانند بزرگترها پاکی و معصومیت خود را از دست ندادهاند. با کودکان پیرامون مسائل مختلف صحبت کنید تا با نقطه نظر ساده و بیآلایش آنها آشنا شوید. اگر میخواهید مشکلی را حل کنید نظر آنها را نیز جویا شوید. عقاید آنها شما را به تعجب وا میدارند. آنها قصد تاثیرگذاری در دیگران را ندارند و همه چیز را تنها با اتکا بر پاکی و صداقت بیان میکنند. از سوی دیگر با افراد سالخورده و مسن نیز مشورت کنید. آنها مدتها پیش با تمام این مشکلات مواجه شدهاند و با آن دست و پنجه نرم کردهاند. تجربیاتشان آنقدر سودمند و با ارزش است که هیچ قیمتی را نمیتوان بر روی آن گذاشت. پس آنها را دست کم نگیرید، با دیدگاههایشان به زندگی آشنا شوید و از آنها درس بگیرید. قطعا شما را به سوی جهت مناسب هدایت میکنند و از مشکلات در امان خواهید بود.
7- به رفیق شفیق خود مراجعه کنید همه ما دوستی داریم که به نظر میرسد توانایی پاسخ به تمام مسائل و مشکلات ما را دارد. چرا تنها در مورد مشکلات شخصی از او کمک میخواهید؟ بد نیست گاهی در مورد مسائل مهمتر نیز از او یاری بجویید.
8- به تواناییهای خود اتکا کنید قواعد و اصول کلی را برای یک لحظه هم که شده فراموش کنید. این رهنمونها در جای خود مفید هستند اما ممکن است مانند یک چشمبند عمل کرده و قدرت داشتن دید وسیع را از شما بگیرند و اجازه دیدن چشم اندازهای متفاوت را به شما ندهند. هرزگاهی خود را از قید و بند قوانین آزاد کنید. شما میتوانید بدون توجه به کارآیی روشهای گذشته به آسانی و بدون بروز هیچ شک و تردیدی در راه مورد نظر خود گام بردارید. کمی جسارت به خرج دهید و سیستمهای فعلی را زیر سوال برید.
9- در حیطه کاری خود به فعالیت بپردازید خیلی خوب است که به ذهن خود اجازه دهید آزادانه به گردش بپردازد. اما این گردش باید در حیطه دانش شما انجام پذیرد. اگر یک طراح هستید لازم نیست راه حلی برای مشکلات اقتصادی پیدا کنید. افکار شما تنها در رشتهای که مهارت دارید خوب کار میکنند و در سایر رشتهها نتیجهای مصیبت بار را به دنبال خواهند داشت. اگر نیاز به ورود به قلمرو دیگری را دارید بهتر است قبل از هر کار با یک متخصص مشورت کنید و اجازه انجام کلیه امور را به دست او بسپارید تا با استفاده از دانش و تخصص خود عمل کند.
10- به ذهن خود آزادی عمل دهید آیا با تمرینهای رایج نویسندگان آشنایی دارید؟ آنها برای مبارزه با محدودیتها یک روش بسیار جالب را برگزیدهاند. فقط کافی است قلم را بر روی کاغذ گذاشته و هر آنچه که در ذهنتان است را بر روی کاغذ بیاورید. میتوانید از مشکلات شروع کنید و به دنبال هیچ گونه ارتباطی در دست نوشتههای خود نباشید. مهم نیست که تا چه حد عبث و نامعقول به نظر میرسند. بعدا میتوانید مثل یک جدول تناوبی آنها را سازماندهی کنید، در آخر نیز امکان دارد به چیزی دست پیدا کنید که بیهوده و بیربط باشد اما چیزی که در این مبحث حائز اهمیت است این است که شما به ذهن خود اجازه غرق شدن در مسائل مختلف را دادهاید و این خود یک امتیاز محسوب میشود. هیچ کس نمیداند شاید به نتیجهای برسید که سالها منتظر آن بودهاید.
11- ایدههای گذشته را از نو بسازید افکار شما مثل کامپیوتر هستند. هر چند وقت یک بار نیاز است که سخت افزار آن را ارتقا دهید. ایدههای بزرگ گذشته را پیش روی خود بگذارید و بر روی آنها عملیات نوسازی انجام دهید. آنها را اصلاح کنید و برای بهبودی آنها تلاش کنید. ضمائم لازم را نیز برای تقویت هر چه بیشتر به آنها بیفزایید. این کارها را میتوان با نوشتن عقاید اولیه خود بر روی کاغذ و نظم دادن به آشفتگی ذهنتان انجام دهید. عالی به نظر میرسد پس منتظر چه هستید؟ بهتر است در انجام آن تعجیل کنید.
12- به نظرتان یک ایده بزرگ از چه ویژگیهایی برخوردار است؟ شرکتها و کمپانیهای بزرگ به ویژه آن دسته که بر روی مسائلی نظیر طراحی و تبلیغات کار میکنند، سرمایه گذاریهای عظیمی صرف میکنند تا به کارکنان خود آموزش دهند که چگونه میتوانند ذهن خود را آزاد کنند تا سرچشمه ایدههای بزرگ باشند. خیلی از آنها از کارمندان درخواست ارائه لیست هفتگی ایدهها را میکنند. در چنین محیطی چیزی به عنوان فکر بد وجود ندارد فقط بعضی ایدهها خام هستند. بنابراین خیالبافی و رویاپردازی کنید تا ذهـن شما به نظریهپردازی عادت کند و از قلمرو سادگی بیرون آید. قدری افسار گسـیـخـــته باشید تا پندار شما به بلندیها پرواز کرده و اوج گیرد.
دیدگاهتان را بنویسید